Czy warto samodzielnie wytwarzać artystyczne farby olejne?
Większość artystów kupuje media malarskie w wyspecjalizowanych sklepach plastycznych. W naszej ofercie znajdziesz doskonałej jakości artystyczne farby olejne marki Phoenix, a także cieszące się wielkim uznaniem amatorów i profesjonalistów farby olejne Talens. Czy mając dostęp do markowych mediów, warto próbować w warunkach domowych przygotować farby olejne na własne potrzeby?
Pomysł, aby własnymi rękami wytwarzać farby olejne, może wynikać z ciekawości, oszczędności lub chęci nawiązania do wielowiekowej tradycji malarstwa olejnego.
Jak zrobić w domowych warunkach farbę olejną?
W przeszłości praktycznie każdy artysta wytwarzał farby na własny użytek: mniej zamożni ucierali pigmenty własnoręcznie, a bogatsi zlecali to zadanie uczniom lub wyspecjalizowanym rzemieślnikom. Współcześni artyści mogą postąpić tak samo, bo proces produkcji jest bardzo prosty: do przygotowania farby artystycznej wystarczy olej lniany i pigment. Cały proces opiera się na połączeniu tych dwóch składników – utarciu z nich gęstej pasty, która będzie miała odpowiednio nasycony kolor.
Jeżeli zamierzasz przygotować większą ilość farby, to zaopatrz się w moździerz ceramiczny. Przy małych ilościach, wyrabianych w trakcie malowania, do ucierania pigmentu z olejem wystarczy szpachelka i paleta. Chociaż procedura nie należy do skomplikowanych, to samodzielne wytworzenie dobrej jakości farb, takich jak np. farby olejne Talens, jest bardzo trudne. Wynika to przede wszystkim z konieczności użycia wysokiej jakości komponentów i zachowania precyzyjnie dobranych proporcji przy ich łączeniu.
Jak dobrać odpowiedni olej i pigmenty?
Farbę artystyczną możesz zrobić nawet na bazie oleju zakupionego w sklepie spożywczym. Jednak nie jest to najlepszy surowiec, bo ma zbyt wiele domieszek. Białka, cukry i różnego typu kwasy mają bardzo cenne właściwości smakowe, odżywcze, a nawet lecznicze. Natomiast do produkcji farb potrzebny jest tłoczony na zimno i rafinowany olej lniany. Dlatego najlepiej kupować go w sklepach plastycznych. Najlepsze są oleje lniane bez mocnego naturalnego zabarwienia (zazwyczaj żółtego), które może wpływać na kolor farb, w tym szczególnie na odcień bieli.
Dobrym medium jest też gotowany olej lniany. Można go poznać po tym, że jest gęściejszy i ciemniejszy od oleju surowego. Gotowanie częściowo utlenia olej, dlatego zawierające go farby znacznie szybciej wysychają. Jeżeli celem jest stworzenie farby o przedłużonym czasie schnięcia, to należy użyć oleju makowego. Nadaje on farbie większy połysk i zwiększa jej rozpływność, co objawia się w pozostawianiu mniejszych śladów przez pędzel.
Równie starannie, jak olej, należy wybierać pigmenty do farb. Są dostępne w postaci proszków. O ich cenie decyduje poziom oczyszczenia i trwałość. Kupując tani pigment, musisz liczyć się z tym, że może po kilku latach ulec utlenieniu i zmienić nieodwracalnie kolorystykę obrazu. Najpowszechniej używane pigmenty ziemne to sproszkowane skały, które zawierają kolorowe tlenki metali. Zazwyczaj są stosunkowo tanie, jednak nie jest to regułą. Na przykład za lapis-lazuli w idealnie czystej postaci, nazywanej błękitem Fra Angelica, trzeba zapłacić kilka tysięcy za 50 gr. Alternatywą są pigmenty syntetyczne, dostępne w atrakcyjnych cenach i w bardzo dużej różnorodności kolorów.
Połączenie pigmentu z olejem wymaga starannego dobrania proporcji. Nadmiar oleju sprawi, że farba będzie rozpływała się zbyt mocno, co utrudnia malowanie. Z kolei zbyt duża ilość pigmentu doprowadzi do szybkiego wysychania, a nawet wałkowania i kruszenia się farby pod pędzlem.
Gotowe farby gwarantują powtarzalność efektów
Samodzielnie przygotowanie dobrej jakości farb olejnych wymaga dużej wiedzy i aptekarskiej precyzji. Niekiedy udaje się wytworzyć szczególnie atrakcyjny kolor i idealną konsystencję farby. Możesz powtórzyć ten efekt tylko wtedy, gdy masz zanotowane dokładne proporcje składników – najlepiej, jeżeli pigment i olej były przed zmieszaniem ważone. Jeżeli proces tworzenia farby był spontaniczny, to jego powtórzenie nie jest możliwe. Najważniejsza przewaga gotowych farb kupowanych w sklepie polega na powtarzalności efektów. Korzystając z farb jednego producenta, zawsze uzyskasz ten sam kolor na obrazie. Farba będzie też miała zawsze taką samą konsystencję.
Jeżeli chodzi o nasycenie koloru i trwałość farby, to sprawa jest znacznie bardziej skomplikowana. Przy produkcji domowej wiesz, jaki pigment i w jakiej ilości znajduje się w farbie. Kupując farbę gotową, nie zawsze jesteś w stanie sprawdzić, z jakich komponentów powstała, bo nie wszyscy producenci je podają. Najtańsze farby olejne mają w składzie dużo wypełniaczy, a ich pigmenty bywają tak nietrwałe, że mogą blaknąć już na etapie wysychania farby. Dlatego nie opłaca się oszczędzanie na farbach. Nawet przy pierwszych próbach malarskich warto używać markowych mediów, bo tylko w ten sposób można poznać pełne możliwości techniki olejnej.
Podsumowując: domowy wyrób artystycznych farb olejnych jest pięknym nawiązaniem do tradycji malarstwa. Własnoręczne ucieranie pigmentu w oleju lnianym to zajęcie dające mnóstwo satysfakcji. Jednak wygoda stosowania i powtarzalność efektów przemawia za kupowaniem gotowych farb w sklepie plastycznym.